Με τα δυο αυτά συναρπαστικά διηγήματα παρουσιάζεται το δεύτερο μέρος της τριλογίας – αφιερώματος του Δ. Αβδελιώδη στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, μετά την παρουσίαση του πρώτου μέρους, που ξεκίνησε με τα διηγήματα “ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ – ΕΡΩΣ ΗΡΩΣ” έχοντας σαν θεματική, την αντίστιξη μεταξύ του ουράνιου και του γήινου έρωτα.
Στη νέα παράσταση η αντίστιξη είναι μεταξύ δύο ακραίων στιγμών, τη στιγμή της απώλειας στο πρώτο μέρος, και τη στιγμή του θριάμβου της ζωής στο δεύτερο.
Η εξωτερική εικόνα των δυο διηγημάτων δίνει τη βεβαιότητα πεζογραφημάτων, όμως η φωνητική τους αναπαράσταση αποκαλύπτει δυο αμιγή ποιητικά, έμμετρα έργα σπάνιας σύλληψης, που ζωντανεύουν μπροστά μας με την μοναδική ερμηνεία της Αλεξίας Φωτιάδου.
Σκοπός της παράστασης είναι η ακουστική και η οπτική απόλαυση, μέσα από την ανάδειξη της γλώσσας του Παπαδιαμάντη, σαν αναντικατάστατου φορέα του νοήματος, που μπορεί να γίνει απόλυτα κατανοητή από το κοινό κάθε ηλικίας και κάθε παιδείας, προσφέροντας γνήσια συγκίνηση και υψηλή αισθητική απόλαυση που σπάνια συναντάς στην παγκόσμια λογοτεχνία. Αποτέλεσμα που έχει ήδη επιτευχθεί με το γνωστό ρεπερτόριο του σκηνοθέτη, από έργα του Βιζυηνού, Χορτάτση, Σολωμού,Πλάτωνα(στα αρχαία ελληνικά)
«Στο “Μυρολόγι της Φώκιας’’(*), ο Παπαδιαμάντης ενορχηστρώνει μια συμφωνία από ήχους και εικόνες θαμβωτικής ομορφιάς, που εναλλάσσονται με πένθιμα, κατασταλαγμένα μοτίβα της μνήμης από τις απώλειες του θανάτου.
Μέσα σ’ αυτήν την σπαρακτική, αλλά παγιωμένη αρμονία του ηλιοβασιλέματος έρχεται αθόρυβη αλλά επελαύνουσα η Νύχτα. Όλα τα πράγματα, όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται μέσα σ’ αυτό το φυσικό πλαίσιο, καθώς κι όλα τα έμψυχα όντα, έχουν τακτοποιημένη τη σχέση τους με το χώρο και με το χρόνο.
Μόνο ένα εννιάχρονο κορίτσι,-που έρχεται με λαχτάρα να βρει τη γιαγιά της πλάι στη θάλασσα που πλένει ρούχα-, παρασυρμένο και συγκεντρωμένο στην μουσική του αυλού ενός βοσκού, χάνοντας την αίσθηση του χρόνου, ταράζεται αίφνης με την απότομη αίσθηση της αλλαγής από το φως στο σκοτάδι και ορμάει σ’ ένα μονοπάτι που διακρίνει μέσα στη νύκτα, γλιστρώντας έτσι από ψηλά μ’ ένα ‘μπλούμ’ μες στη θάλασσα και ‘χάνεται’ στο βυθό, ενώ οι άνθρωποι και όλα τα έμβια όντα εκεί τριγύρω συνεχίζουν ανυποψίαστα το σκοπό τους.
Ακολουθεί ‘’Το Καμίνι’’ που είναι μια ευφρόσυνη, αντίστιξη στο ‘‘Μυρολόγι’’, ένας ύμνος στον οίστρο της ζωής· αυτό το καμίνι των επιθυμιών και του πάθους που πυροδοτεί και ταλανίζει ανθρώπους και πράγματα, άλλοτε με ευχάριστα και άλλοτε με δυσάρεστα έργα, που προκαλούν όμως εδώ τη συμπάθεια, ακόμα και το γέλιο, από τον βαθμό της άγνοιας και της αθωότητας, των μικρών ή των μεγάλων στην ηλικία, κυνηγών των δώρων της γης, αλλά και αφελών καταστροφέων αυτών των δώρων, μέσα στον παράδεισο ενός πολύχρωμου Απρίλη, ο οποίος σαν αυτονόητος και δεδομένος, δεν κάνει καθόλου ευλαβικούς αυτούς εδώ τους υπνοβάτες που τον κατοικούν. Όμως μια δεκαοχτάχρονη κοπέλα, έχοντας διατηρήσει ζωντανή τη θεϊκή της πυξίδα, παρακάμπτει όλα τα ‘πρέπει’ και ‘δεν πρέπει’, και λούζεται μέσα στο άσπιλο, έκτατο, μοναδικό θαλάσσιο καμίνι της χαράς.» Δ.Αβδελιώδης.
Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη μετατρέπεται στην παράσταση, σε ένα εξαίσιο ακουστικό γεγονός που ζωντανεύει για πρώτη φορά με τόση διαύγεια και σαφήνεια τις εικόνες και τις ιδέες του έργου.
Η παρακολούθηση της παράστασης γίνεται μια βιωματική εμπειρία για όλους τους θεατές, ανεξαρτήτως ηλικίας ή παιδείας.
(*)Μυρολό(γ)ι το,[με την ορθογραφία του χειρόγραφου του Παπαδιαμάντη] θρηνητικόν άσμα αδόμενον παρά νεκρόν κατά την κηδείαν, [Επίτομο Λεξικό Δ. Β. Δημητράκου], σε διάκριση από το Μοιρολόγι με (οι) που σημαίνει τον λόγο σχετικά με την Μοίρα, η οποία δεν είναι αποκλειστικά τραγική και θρηνητική αλλά και ακριβώς το αντίθετο.
